Charles Leickert – Kunst verzamelen: echt of fake? Over handtekeningen en restauratie

U ziet een schilderij gesigneerd met “Charles Leickert” en denkt: Wow! Ik heb een waardevol werk gekocht. Maar… veel oude schilderijen zijn geretoucheerd, bijgewerkt, en vaak is de signatuur vervalst. Zo wordt Corver regelmatig met Leickert “verward”, omdat Leickert aanzienlijk duurder is (EUR 20.000 en meer).

Wat betekent die ‘F’ aan het einde van Leickerts signatuur? Let op: die “F” staat er niet voor niets. Het staat voor Fecit, Latijn voor “(hij) heeft het gemaakt”. Afkortingen als f., fe. en fee. worden gebruikt in combinatie met een naam om de kunstenaar aan te duiden. In prenten kan het ook verwijzen naar de etser of graveur, wat niet altijd dezelfde persoon is als de tekenaar. In dat geval wordt de naam vaak gecombineerd met inventor.

De achterkant vertelt het echte verhaal Veel knutselaars maken de achterkant bruin om het werk ouder te laten lijken. Maar de hand van de kunstenaar verraadt meer. Leickert schilderde nooit rigide figuren.

Een wintertafereel met moderne olieverf à la Leickert? Dan is iemand handig bezig geweest. Je herkent het aan pigmentgebruik, retoucheringen en overschilderingen, zichtbaar onder UV-licht. Let op: sommige vervalsers gebruiken vernis die UV-licht weerstaat.

Houtfineer = alarmbel Een oud doek opgeplakt op goedkoop houtfineer, vaak ingespoten met bruine verf (soms zichtbaar op de omlijsting), kan je flink verrassen: uren restauratie en €2.000 armer. De restaurateur moet het doek millimeter voor millimeter losmaken en overbrengen op een waardige ondergrond. In Leickerts tijd bestond houtfineer niet. Het doek zelf kan kostbaar zijn, maar zonder restauratie is het niet verkoopbaar.

• Detail van een gesigneerd winterlandschap – met focus op de signatuur “C. Leickert F.”

• UV-lichtscan van een schilderij – toont retoucheringen en overschilderingen

• Voor- en achterkant van een 19e-eeuws doek – met zichtbare bruine verf op houtfineer